Woda jako podstawowy składnik organizmu

Aktualizacja: 27 czerwca, 2017

Powszechnie wiadomo, że woda to składnik warunkujący życie i prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Aktualnie coraz częściej zachęca się do codziennego spożywania wody, co ma na celu usprawnić pracę organizmu i zachować zdrowie. Jednak czy wiemy jakie funkcje pełni woda w organizmie?

Funkcje wody w organizmie

Woda stanowi podstawowy składnik ciała i jest niezbędna do życia. Tworzy strukturę komórek i tkanek. Pełni wiele ważnych zadań w organizmie warunkując jego prawidłowe funkcjonowanie. Stanowi środowisko wewnętrzne organizmu i jest rozpuszczalnikiem dla większości związków chemicznych. Odgrywa ważną rolę w procesie trawienia i wydalania. Bierze udział w procesach przemiany materii oraz usuwa toksyny z organizmu. Ponadto pełni transportowe i termoregulacyjne.

Podział płynów ustrojowych

Woda występuje w całym organizmie jednakże jej rozkład nie jest jednakowy we wszystkich tkankach. Wodę, która znajduje się w organizmie można podzielić na wewnątrzkomórkową stanowiącą ok. 34–40% masy ciała oraz zewnątrzkomórkową – ok. 20%. Przestrzeń wodną znajdującą się poza komórkami można podzielić na: wewnątrznaczyniową (osocze, limfa) – (ok. 5% masy ciała), pozanaczyniową (ok. 15% masy ciała) oraz przestrzeń transcelularną (np. woda w przewodzie pokarmowych, w stawach, w płynach oka i ucha wewnętrznego) – (stanowiące ok. 2–4% masy ciała).

Całkowita zawartość wody w organizmie

Całkowita zawartość wody w organizmie (ang. Total Body Water – TBW) jest zróżnicowana. Zależy przede wszystkim od wieku, płci oraz składu ciała, a przede wszystkim od procentowej zawartości tkanki tłuszczowej. Najwięcej wody znajduje się w beztłuszczowej masie (Free Fat Mass – FFM) ciała – ok. 70–80%, a w tkance tłuszczowej ok. 30%. U noworodków i niemowląt woda stanowi ok. 75% masy ciała. W trakcie pierwszego roku życia skład ciała szybko się zmienia i udział procentowy wody spada do 65%. W kolejnych latach cały czas stopniowo maleje i w efekcie organizm dorosłego człowieka zawiera już tylko ok. 50–60% wody, a osób w wieku podeszłym tylko 45–50%. Różnice występują zależnie od wieku, składu ciała, a także od płci. Dla porównania u mężczyzn po 60 roku życia woda stanowi średnio 54% masy ciała, a u kobiet tylko 46%. Zmiana ta jest związana przede wszystkim ze spadkiem beztłuszczowej masy ciała.

Istnieje wiele sposobów na ocenę całkowitej zawartości wody w organizmie. Niestety dotychczas nie znaleziono jednej skutecznej metody. Głównie wykonuje się badania laboratoryjne, przede wszystkim analizę parametrów krwi (przykładowo pomiar stężenia hemoglobiny, hematokrytu, sodu) oraz moczu (osmolarność, ciężar właściwy, kolor). Inną metodą są pomiary nieinwazyjne, do których zaliczana jest analiza bioimpedancji elektrycznej (BIA), czyli pomiar składu ciała, w tym również stanu nawodnienia. Prowadzi się również obserwacje charakterystycznych cech i objawów mogących świadczyć o zaburzeniach w nawodnieniu takich jak: pomiar masy ciała, pojawienie się uczucia pragnienia, suchość błon śluzowych, skóry i inne.

Podsumowując, woda jest konieczna do tego, by organizm mógł właściwie funkcjonować.
W związku z tym, że zwartość wody zmienia się w ciągu życia należy pamiętać, aby płyny były dostarczane zgodnie z zapotrzebowaniem określonym dla konkretnych grup wiekowych i płci. Organizm nie posiada zdolności do magazynowania wody zatem powinno się kontrolować dzienny bilans płynów w celu zapobiegania ewentualnym zaburzeniom zdrowotnym.