Olejek z drzewa herbacianego – właściwości, na trądzik, na paznokcie. Jak stosować?

Aktualizacja: 11 marca, 2025

Coraz większym zainteresowaniem cieszy się w Polsce fitoterapia, czyli dziedzina medycyny, która zakłada wykorzystanie naukowo przebadanych roślin i ziół w celach leczniczych. Ze względu na kojące oraz antyseptyczne właściwości rośnie popularność olejku herbacianego, który stosowany jest jako dopełnienie wielu kuracji leczniczych.

Olejek z drzewa herbacianego

Olejek z drzewa herbacianego otrzymywany jest z rośliny Melaleuca alternifolia należącej do rodziny Myrtacea występującej naturalnie w zachodniej Australii i Nowej Zelandii. Do prawidłowego wzrostu potrzebuje podmokłej gleby, dlatego preferuje tereny sąsiadujące z rzekami, strumieniami lub bagnami oraz wysokie temperatury sięgające do 30 stopni Celsjusza. W Europie drzewo herbaciane uprawiane jest jako roślina doniczkowa lub atrakcja w ogrodach botanicznych. Drzewo herbaciane rośnie do wysokości 7 metrów, ma bardzo gęstą koronę oraz białą korę. Liście drzewa posiadają wyraźnie zarysowane gruczoły olejkowe i sięgają długością aż 2,5 metra.

Olejek z drzewa herbacianego otrzymuje się przede wszystkim z gałązek szczytowych na drodze destylacji surowca z parą wodną. W zależności od długości trwania destylacji uzyskuje się olejki o innym składzie. Jeśli proces trwa do 30 minut to powstaje produkt o wysokiej zawartości terpinen-4-olu i niskiej zawartości terpinenów i sekswiterpinenów. Z kolei, jeśli proces destylacji jest dłuższy, proporcje te ulegają zmianie. Najlepszy jakościowo jest olejek, który pozyskiwany jest z drzewa w miesiącach od listopada do maja. Biorąc pod uwagę cechy fizykochemiczne olejku to jest on bezbarwną cieczą o charakterystycznym, korzennym zapachu. Pod wpływem światła i temperatury utlenia się, dlatego w trakcie długotrwałego przechowywania ciemnieje i wytrąca się z niego osad.  

Głównym składnikiem olejku z drzewa herbacianego jest terpinen-4-ol, którego zawartość mieści się między 29–45%. W znacznie mniejszej ilości zawiera też γ-terpinen (12–23%), α-terpinen (8–11%), α-terpineol (2–7%) oraz monoterpeny, takie jak 1,8-cyneol (2–16%), p-cymen (1–12%), α-pinen (2–5%) i limonen (1–6%). Według standardów australijskich olejek o wysokiej jakości powinien zawierać nie mniej niż 30% terpinen-4-olu (działanie antyseptyczne) i nie więcej niż 15% 1,8-cyneolu (drażniący dla skóry) [1].

Olejek z drzewa herbacianego – właściwości

Olejek herbaciany znany jest ze swoich przeciwbakteryjnych właściwości oraz z działania znieczulającego, przeciwzapalnego i uspokajającego. Szczególnie często wykorzystywany jest jako produkt antyseptyczny, ponieważ wykazuje bardzo dużą skuteczność w walce z bakteriami. Hammer i wsp. przeprowadzili badanie obejmujące 150 szczepów gronkowców (Staphylococcus aureus, S. capitis, S. epidermidis, S. haemolyticus, S. hominis, S. saprophyticus, S. warneri, S. xylosus), mikrokoków (Micrococcus luteus, M. varians i Micrococcus sp.) i maczugowców (Corynebacterium sp.), których chorobotwórczy rozwój na skórze hamowany był przez olejek z drzewa herbacianego [2]. Alkiewicz i wsp. wykazali, że olejek o stężeniu 2,5 mg/ml hamuje rozrost 43 szczepów bakterii Gram-dodatnich bytujących w górnych drogach oddechowych [3].  Podobne wyniki badania uzyskali Walsh i Longstaff badając działanie olejku na bakterie chorobotwórcze zasiedlające jamę ustną [4]. Liczne badania potwierdziły, że olejek z drzewa herbacianego skutecznie hamuje rozrost bakterii tlenowych, jak i beztlenowych. Olejek ma nie tylko działanie przeciwbakteryjne, ale również przeciwgrzybicze. Dowiodły tego badania na grzybach z rodzaju Candida, Malassezia furfur czy grzybów pleśniowych. Produkt ten ze względu na właściwości przeciwwirusowe stał się skutecznym lekiem w łagodzeniu objawów grypy czy opryszczki. Wśród innych właściwości olejku z drzewa herbacianego należy wymienić działanie miejscowo znieczulające, uspokajające oraz przeciwzapalne [1].

Olejek z drzewa herbacianego na trądzik

Olejek z drzewa herbacianego znalazł szerokie zastosowanie w leczeniu zmian trądzikowych. Wykazuje on działanie przeciwzapalne, antyseptyczne i ściągające. Produkt ma charakter lipofilny, dlatego skutecznie dostaje się w głąb skóry. W zakresie stężenia O,6–30 mg/ml ma on udowodnione działanie antybakteryjne w stosunku do bakterii wyizolowanych ze zmian skórnych. W badaniu Cerna 93% chorych z problemami trądzikowymi wskazało na poprawę stanu skóry po zastosowaniu terapii olejkiem herbacianym. W stosunku do innych preparatów stosowanych w leczeniu trądziku daje on niewiele skutków ubocznych, a ze względu na brak działania teratogennego może być wykorzystywany przez kobiety w ciąży [5].

Olejek z drzewa herbacianego na paznokcie

Nie ulega wątpliwości, że olejek z drzewa herbacianego jest skutecznym preparatem w walce z grzybicą stóp i paznokci. W badaniu Buck i wsp. porównywano skuteczność leczenia grzybicy podpaznokciowej stóp za pomocą olejku oraz maści z klotrimazolem. Wykazano, że olejek był skuteczniejszym preparatem powodującym całkowite wyleczenie choroby bądź zmniejszenie objawów. Z kolei Walker udowodnił szerokie zastosowanie olejku w leczeniu grzybicy stóp zarówno przez dermatofity, jak i grzyby drożdżoidalne[5]. Bezsprzecznie olejek herbaciany stanowi skuteczną broń w walce z grzybica paznokci i stóp.

Jak stosować olejek z drzewa herbacianego?

Olejek herbaciany można stosować zewnętrznie w formie naturalnej do smarowania chorych miejsc lub w postaci kremów, płynów, maści i żeli. Najczęściej obecny jest w produktach do pielęgnacji skóry, którymi oczyszcza, przemywa się twarz za pomocą wacika. Można również niewielką ilość olejku wymieszać z miodem uzyskując w ten sposób domową maseczkę oczyszczającą. Z dodatkiem oleju kokosowego świetnie sprawdza się jako przeciwłupieżowa maseczka do włosów lub lek na łuszczycę. Ponadto w połączeniu z olejkiem lawendowym świetnie sprawdza się jako maść lecząca rany i infekcje. Wystarczy tylko po przemyciu skaleczonego miejsca wodą utlenioną posmarować ją maścią i założyć opatrunek. Olejek należy stosować zewnętrznie lub ewentualnie jako płyn do przepłukiwania jamy ustnej. Nie należy go połykać! Zastosowany doustnie może powodować biegunkę, wymioty, bóle brzucha oraz halucynacje [6].

Olejek z drzewa herbacianego ze względu na działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe i przeciwzapalne znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu ran, infekcji, trądziku, grzybicy, opryszczki i innych schorzeń. Stosowany zewnętrznie charakteryzuje się dużą skutecznością w walce z chorobami przy jednoczesnym małym ryzyku występowania skutków niepożądanych. Konieczne są dalsze badania analizujące działanie olejku z drzewa herbacianego, ponieważ wydaje się, że stanowi on obiecującą naturalną alternatywę dla wielu leków.