Dieta niskosodowa – zasady, wskazania, produkty zalecane i zakazane w diecie bez soli

Aktualizacja: 30 grudnia, 2024

Dieta niskosodowa to taka, w której naszym głównym celem staje się ograniczenie soli kuchennej – jest to ważne, szczególnie w przypadku osób borykających się z chorobami naczyniowo-sercowymi oraz chorobami nerek. Dieta niskosodowa ma korzystny wpływ na nasze serce, pozwala osobom chorym na nadciśnienie tętnicze oraz miażdżycę uzyskać dobre wyniki badań, a także przedłużyć i poprawić jakość ich życia.

Efekty nadmiaru soli w diecie

Nadmierne spożycie soli w diecie zostało udowodnione w wielu prowadzonych badaniach epidemiologicznych. Odnaleziono dodatnią korelację pomiędzy zbyt wysoką podażą soli w diecie a zwiększoną śmiertelnością z powodu chorób układu krążenia. Jednym z przeprowadzonych badań było badanie INTERSALT. Wzięło w nim udział ponad 10 tysięcy osób, które pochodziły z ponad 32 krajów. Wyniki badania jednoznacznie wskazały, że w dietach osób mających wysokie spożycie soli (14,6–26,3 g/dobę) częstość występowania chorób naczyniowo-sercowych, w tym nadciśnienia jest niższa niżeli w grupie osób, w których diecie jest 11,7–14,6 g soli. Badanie to pozwoliło na wyciągnięcie wniosku, że wysokie spożycie soli dodatnio koreluje z występowaniem chorób takich jak udar mózgu, wylew czy nadciśnienie tętnicze.

Populację można podzielić ogólnie na osoby sodowrażliwe oraz sodoniewrażliwe. Badania wykazują, że 30–50 % osób z nadciśnieniem oraz 12–25 % osób z prawidłowym parametrem charakteryzuje się sodowrażliwością. Pozostali są sodoniewrażliwi. Podział ten został opracowany na podstawie badań wchłaniania sodu przez nerki.

Sól – gdzie się ukrywa?

Sól oraz występujący w niej sód, występują w większej lub mniejszej ilości w każdym produkcie spożywczym. Ok. 60 % soli spożywanej przez nas w ciągu doby pochodzi z soli kuchennej, reszta pochodzi z produktów gotowych, które spożywamy. Badania dowodzą, że najwięcej sodu w naszej diecie dostarczamy do organizmu przez spożywanie pieczywa oraz picie wód mineralnych/źródlanych o jego wysokiej zawartości.

Produkty naturalne zawierają stosunkowo mało soli, największa jej ilość jest w spożywanych przez nas półproduktach, a także w żywności wysoko przetworzonej. Sól oraz sód nie cieszą się ostatnimi czasy zbyt dobrą sławą. Warto jednak przypomnieć, że sól kuchenna jest głównym źródłem sodu oraz chloru w naszej diecie. Oba te jony pełnią znaczącą funkcję w procesach fizjologicznych naszego organizmu. Dlatego dieta niskosodowa, nie wyklucza całkowitego stosowania soli kuchennej.

Sód jest również składnikiem wielu konserwantów, należą do nich:

• E 211  benzoesan sodu (konserwy rybne, napoje gazowane)
• E 301  askorbinian sodu (wędliny)
• E 316  izoaskorbinian sodu (wędliny)
• E 325  mleczan sodu (wędliny)
• E 331  cytrynian sodu (sery topione, konserwy rybne, napoje gazowane)
• E 401  alginian sodu (margaryny)
• E 452i polifosforan sodu (wędliny) 
• E 621  glutaminian sodu (zupy w proszku, przyprawy)
• E 631  inozynian sodu (zupy w proszku, przyprawy)

Dieta niskosodowa – zasady

Zasady diety niskosodowej są bardzo proste. Polegają one na możliwie największym ograniczaniu produktów o dużej lub średniej zawartości sodu. Światowa Organizacja Zdrowia dopuszcza spożywanie nie więcej niż 1 płaskiej łyżeczki soli kuchennej dziennie – łącznie z produktami, których nie dosalamy (produkty gotowe). Główną zasadą diety niskosodoowej jest więc unikanie soli w kuchni. Zmniejszenie ilości NaCl w diecie jest jedną z najskuteczniejszych metod w profilaktyce chorób naczyniowo-sercowych. Jeżeli wydaje się nam, że bez tej przyprawy nasza kuchnia straci smak, nic bardziej mylnego. Wystarczy zastąpić ją mądrze mieszankami ziół oraz przyprawami, które często bardziej niżeli sama sól, podkreślają smak i aromat wielu potraw. Jeśli jednak nie uda się odstawić solniczki na bok, warto zainwestować w sól potasową. Jest to produkt polecany osobom będącym na diecie niskosodowej, jednakże nie można spożywać go w nadmiernych ilościach, ponieważ może doprowadzić do zaburzeń elektrolitowych w organizmie.

Dieta niskosodowa – produkty zalecane i zakazane

Dieta niskosodowa charakteryzuje się całkowitym wykluczeniem lub znaczącym ograniczeniem produktów spożywczych zawierających znaczną lub umiarkowanie dużą ilość sodu. Każdemu z nas na pierwszą myśl przychodzą produkty słone – wędzonki, chipsy, paluszki, popcorn. Mało kto jednak pomyśli o najczęściej stosowanych przez nas produktach, które wcale nie są słone w smaku, aż do tego stopnia abyśmy mogli wziąć je pod uwagę.

Poniżej przedstawiam porównawczą listę produktów, z uwzględnieniem zawartości występującego w nich sodu w jednostce mg/100 g produktu:

Mleko i przetwory mleczne:

• Mleko spożywcze – 44
• Jogurt naturalny – 63
• Kefir – 38
• Ser twarogowy – 40
• Ser Brie – 850
• Ser Edamski – 618
• Ser Rokpol – 1368
• Serek Fromage – 396
• Ser Feta – 1100

Mięso i przetworzy mięsne:

• Wieprzowina szynka surowa – 62
• Mięso z indyka – 77
• Szynka wiejska – 1026
• Kiełbasa z indyka – 900

Ryby i przetwory rybne:

• Dorsz świeży – 72
• Makrela świeża – 95
• Śledź świeży – 89
• Dorsz wędzony – 1170
• Makrela wędzona – 1170
• Śledź w oleju – 283
• Śledź marynowany – 1090

Produkty zbożowe:

• Mąka pszenna – 3
• Kasza gryczana – 5
• Ryż biały – 6
• Chleb żytni – 455
• Bułki zwykłe – 377
• Bułki grahamki – 474

Warzywa:

• Groszek zielony – 2
• Kapusta biała – 19
• Ogórek – 11
• Groszek zielony konserwowy – 178
• Kapusta kwaszona – 260
• Ogórek kwaszony – 703

Dieta niskosodowa – wskazania

Dieta niskosodowa zalecana jest dla osób, które borykają się z chorobami układu naczyniowo-sercowego, takimi jak nadciśnienie tętnicze oraz niewydolność układu krążenia. Okazuje się, że dieta niskosodowa może być z powodzeniem stosowana również w chorobach nerek takich jak niewydolność nerek oraz zapalenie kłębuszków nerkowych.

Wydaje się zatem, że dieta niskosodowa może przynosić korzyści dla nas wszystkich. Jest bowiem bezpieczna dla naszego serca oraz kluczowych organów wewnętrznych.