Bezsenność u dzieci – konsekwencje, przyczyny, dieta

Aktualizacja: 11 marca, 2025

Bezsenność u dzieci według niektórych badań naukowych dotyczą ok. 25-62% populacji pediatrycznej. Niewyspana pociecha oznacza również, że niewyspani są rodzice, którzy starali się ułatwić i umożliwić zaśnięcie dziecku w trakcie nocy. Niewystarczająca ilość snu sprawia, że dzieci w ciągu dnia są drażliwe, nie mogą skupić uwagi na wykonywanych czynnościach, mają trudności z zapamiętywaniem i relacjami międzyludzkimi.

Bezsenność u dzieci

Bezsenność u dzieci niestety staje się coraz częstszym problemem.  Z punktu widzenia ryzyka rozwoju chorób, zaburzenia snu i bezsenność sprzyjają rozwojowi następujących schorzeń:

• nadwaga i otyłość,
• cukrzyca typu 2,
• zawał serca oraz udar mózgu,
• nadciśnienie tętnicze,
• zespół metaboliczny.

Ponadto ma wpływ na obniżoną aktywność fizyczną w ciągu dnia, pogarsza nastrój i ogranicza tym samym poprawne kontakty międzyludzkie. Obniża funkcje poznawcze, utrudnia skupienie uwagi na wykonywanych czynnościach i pogarsza pamięć. Wymienione powikłania powinny przekonać rodziców do zadbania o dobry sen u dzieci, aby w wieku dorosłym ograniczyć ryzyko występowania chorób i zaburzeń psychospołecznych, przy jednoczesnym prowadzeniu zdrowego trybu życia.

Bezsenność u dzieci – przyczyny

Naukowcy zauważyli, że przyczynami większości zaburzeń snu i zasypiania u dzieci są problemy natury behawioralnej, czyli nie przestrzeganie tzw. zasad higieny snu. Kaczor i Skalski w przeglądzie dostępnej literatury naukowej, wyróżnili następujące zasady higieny snu, których nieprzestrzeganie powoduje problemy ze snem m.in. trudności w zasypianiu, wybudzanie przed snem, sen niespokojny:

• cicha, zaciemniona sypialnia bez rozpraszających bodźców;
• stałe pory wstawania i kładzenia dziecka spać, bez względu na dzień tygodnia;
• schematyczny sposób kładzenia dziecka spać: np. kąpiel zawsze 30 min. przed snem, smarowanie ciała dziecka balsamem i czytanie książeczki do snu;
• w godzinach wieczornych unikanie napojów zawierających kofeinę: kawa, herbata czarna, kakao;
• zasypianie dziecka we własnym łóżku bez obecności rodzica;
• ograniczenie tuż przed snem korzystania z urządzeń, które emitują spektrum światła niebieskiego (komputer, telewizor, tablet);
• w ciągu dnia umiarkowana aktywność fizyczna;
• obowiązkowo spożyte śniadanie, szczególnie bogate w aminokwas tryptofan i witaminę B6, a następnie ekspozycja na światło w porannych godzinach.

Ponadto można wyróżnić jeszcze kilka zachowań, które mogą powodować problemy z zaśnięciem oraz ze snem:

• wypijanie zbyt dużych ilości płynów na noc;
• kładzenie się spać z pustym żołądkiem;
• kładzenie dziecka spać w nieprzyjemnej i napiętej atmosferze;
• spożycie węglowodanów prostych np. owoców, słodyczy, soków i napojów owocowych;
• zjedzenie zbyt dużej kolacji tuż przed snem.

Bezsenność a brak witamin

Naukowcy poszukują związku bezsennością a brakiem witamin. Fundamentem do rozważań stał się szlak enzymatyczny, w którym powstającym produktem jest hormon snu produkowany w szyszynce – melatonina. Aminokwas tryptofan dostarczany z żywnością jest substratem w wytwarzaniu neuroprzekaźnika serotoniny, a ta staje się prekursorem do wytworzenia melatoniny. Witamina B6 i światło słoneczne pośredniczą w tym szlaku, umożliwiając zajście wymienionych procesów. Sugeruje się zatem, że posiłek poranny zawierający tryptofan i witaminę B6, w połączeniu z ekspozycją na światło słoneczne będzie poprawiało sen i jego jakość.

Produkty ułatwiające zasypianie

• Produkty bogate w tryptofan: mleko i produkty mleczne, mięso drobiowe, świeże ryby, banany, pestki słonecznika.
• Produkty bogate w witaminę B6: produkty zbożowe, ziemniaki, zielone warzywa, banany, pestki dyni, orzechy włoskie.
• Węglowodany złożone: pełnoziarniste kasze i ryż, płatki zbożowe, ciemne pieczywo i makarony.
• Napar z melisy.

Mocny i wystarczająco długi sen sprzyja dobremu nastrojowi oraz sprawia, że w ciągu dnia jesteśmy bardziej aktywni fizycznie. Konsekwencje zaburzeń snu są poważne, dlatego warto zadbać o poprawną jakość snu dziecka. Dieta bogata w tryptofan, witaminę B6 oraz ekspozycja na światło słoneczne w godzinach porannych są według aktualnej wiedzy, tego sprzymierzeńcem.