Nadciśnienie tętnicze w ciąży i u dzieci – objawy. Domowe sposoby na nadciśnienie

Aktualizacja: 11 marca, 2025

Nadciśnienie tętnicze stwierdza się wówczas, gdy wartości graniczne ciśnienia tętniczego zostaną przekroczone podczas kilku niezależnych pomiarów. Choroba w początkowym stadium nie daje swoistych objawów, a takowe ujawniają się dopiero wraz z rozwinięciem powikłań narządowych.

Objawy nadciśnienia

W początkowym etapie choroby nadciśnienie nie daje swoistych objawów. Niektóre osoby odczuwają bóle głowy zwłaszcza w okolicy potylicy. Z czasem też pojawiają się:

• zaburzenia snu,
• ciągłe zmęczenie,
• nadmierna nerwowość,
• kołatanie serca,
• szum w uszach
• oraz zawroty głowy.

Nadciśnienie w ciąży

Nadciśnienie tętnicze w ciąży z uwagi na ryzyko ciężkich powikłań zarówno dla matki, jak i rozwijającego się małego dziecka stanowi poważny problem kliniczny. Mając na względzie fakt, iż ta dolegliwość może być główną przyczyną wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrastania oraz niedotlenienia płodu, każda kobieta z rozpoznanym nadciśnieniem winna pozostawać pod ścisłą opieką ginekologa. Wiadomo, iż w II trymestrze ciąży na skutek rozszerzania się łożyska naczyniowego obserwowane jest obniżenie ciśnienia tętniczego średnio o 15 mm Hg w porównaniu do ciśnienia sprzed ciąży. Po tym okresie (w III trymestrze) ciśnienie powraca do wartości wyjściowej, a nawet jest nieco wyższe [1,4]. W zależności od wysokości ciśnienia tętniczego oraz obecności matczynych i płodowych czynników ryzyka lekarz prowadzący powinien podjąć decyzję o zaleceniach i bezpiecznym zarówno dla matki, jak i rozwijającego się dziecka sposobie leczenia. Wedle ogólnych zaleceń, leczenie niefarmakologiczne w okresie ciąży opiera się przede wszystkim na modyfikacji stylu życia oraz ograniczeniu wysiłku fizycznego. Wskazana jest pozycja leżąca na lewym boku. Farmakoterapię rozpoczyna się wówczas, gdy wartość graniczna ciśnienia tętniczego (> 140/90 mm Hg) zostanie przekroczona.

Nadciśnienie u dzieci

Nieprawidłowe nawyki żywieniowe, nadwaga, zbyt mała aktywność fizyczna, nieograniczone spożycie soli kuchennej zawartej w słonych przekąskach to tylko nieliczne  przyczyny podwyższonych wartości ciśnienia tętniczego w okresie dzieciństwa. Pomimo wszystko należy jednak wziąć pod uwagę, iż u osób poniżej 10. roku życia nadciśnienie często ma charakter wtórny i występuje jako skutek innych chorób współistniejących (choroby miąższu nerek, zaburzenia hormonalne, nadciśnienie tętnicze polekowe). Podstawą do rozpoznania nadciśnienia u dzieci jest stwierdzenie średnich wartości skurczowego ciśnienia tętniczego przekraczającego 95. percentyl [6]. Istotny jest również fakt, iż dzieci z podwyższonym ciśnieniem tętniczym mają większe skłonności do nadciśnienia jako dorośli.

Zioła na nadciśnienie

Wśród prastarych, a jednak często praktykowanych metod leczenia nadciśnienia na szczególną uwagę zasługują metody na bazie naturalnych surowców, pochodzenia roślinnego. Terapia ziołowa może okazać się bardzo skuteczna zwłaszcza w łagodniejszych stadiach nadciśnienia.

Tabela 1. Zastosowanie wybranych surowców roślinnych w profilaktyce oraz terapii chorób układu krążenia [5]

W aptekach czy sklepach zielarskich spotykane są preparaty w postaci tabletek, rozmaitych mieszanek o specjalnie dobranej kompozycji ziół. Napar ziołowy można sporządzić również w warunkach domowych, a przykładowy przepis zamieszczono poniżej.

Składniki:

• morszczyn pęcherzykowy 50 g
• ziele jemioły 50 g
• kwiatostan głogu 50 g
• owoc głogu 50 g
• ziele skrzypu polnego 50 g
• owoc róży 50 g
• korzeń kozłka 50 g
• kwiat bzu czarnego 50 g
• liść ruty 50 g

Stosowanie:

Pić tylko 2 razy dziennie: po jednej szklance rano i wieczorem [2].

Domowe sposoby na nadciśnienie

Jednym z najskuteczniejszych sposobów podczas zmagań z nadciśnieniem tętniczym, w warunkach domowych jest modyfikacja stylu życia, a przede wszystkim sposobu  żywienia.

7 praktycznych wskazówek postępowania przy nadciśnieniu w warunkach domowych:

1. Ogranicz spożycie soli kuchennej do 5–6g/ dzień. WYJĄTEK: W okresie ciąży nie należy ograniczać spożycia soli kuchennej z uwagi na możliwość wystąpienia hipowolemii oraz pogorszenia ukrwienia macicy [4].
2. Kontroluj swoją masę ciała, w przypadku nadwagi bądź otyłości skorzystaj z porady dietetyka, który wskaże właściwą drogę do zdrowia. WYJĄTEK: Zmniejszenie masy ciała w okresie ciąży może być przyczyną zahamowania wzrastania u płodu.
3. W codziennej diecie uwzględnij owoce, warzywa oraz ubogotłuszczowe przetwory mleczne.
4. Nie zapominaj o produktach bogatych w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, szczególnie z rodziny omega-3. Dobrym źródłem są ryby morskie, olej lniany, siemię lniane oraz orzechy. Wykazano, iż zawarte w wyżej wymienionych produktach kwasy DHA i EPA obniżają ciśnienie tętnicze oraz poprawiają funkcje śródbłonka naczyń krwionośnych [7].
5. Rozważ włączenie do diety produktów bogatych w związki polifenolowe. Liczne badania wskazują, iż zwiększenie spożycia niektórych drobnych owoców jagodowych i pestkowych może korzystnie oddziaływać na proces obniżenia ciśnienia krwi. Szczególnie cenione są owoce borówki czarnej, borówki brusznicy, czarnej porzeczki oraz aronii [3].
6. Wystrzegaj się dymu papierosowego.
7. Zadbaj o swoją kondycję fizyczną, ćwicząc przynajmniej 30 minut dziennie. W przypadku ciąży zalecane są formy rekreacyjne.

Nadciśnienie tętnicze zarówno u kobiet w ciąży, jak i u dzieci wciąż pozostaje istotnym do rozwiązania problemem medycznym, bowiem nieleczone może być przyczyną niebezpiecznych dla zdrowia, a nawet dla życia powikłań.