Kolka żółciowa – objawy. Co na atak kolki żółciowej?

Aktualizacja: 10 marca, 2025

Ból bądź dyskomfort w nadbrzuszu o różnym stopniu nasilenia to jeden z najczęstszych symptomów choroby jamy brzusznej – kamicy żółciowej. W piśmiennictwie polskim czynniki ryzyka tego schorzenia określane się jako 5 x P, co w praktyce oznacza kolejno płeć piękną, puszystą, płodną, jak i  w pełni wieku (po czterdziestce). Choć kamica na ogół przebiega bezobjawowo, i tylko niewielki procent (0,5–4%) przypadków przechodzi w objawową postać, pierwszym symptomem, którego nie da się nie zauważyć jest atak kolki żółciowej.

Kolka żółciowa

Kolka żółciowa stanowi główny objaw kliniczny jednego z najczęstszych schorzeń dróg żółciowych, a zwłaszcza pęcherzyka żółciowego – kamicy żółciowej. Istotą choroby jest wytrącanie się złogów (kamieni żółciowych) w obrębie różnych odcinków układu żółciowego. Obecność kamieni żółciowych skutkuje zatkaniem odpływu żółci z pęcherzyka w obrębie jego szyi, przy jednoczesnym skurczu tegoż pęcherzyka żółciowego pod wpływem bodźca pokarmowego[1]. W praktyce klinicznej znaczącą rolę w etiopatogenezie powstawania złogów cholesterolowych przypisuje się diecie ubogiej w błonnik pokarmowy, która upośledza sprawne obkurczanie się pęcherzyka, a w efekcie powoduje zaleganie w nim żółci. Zaobserwowano również znacznie częstsze występowanie tej choroby u osób otyłych, spożywających nadmierną ilość kalorii w porównaniu z osobami o prawidłowej masie ciała [3].

Kolka żółciowa – objawy

W większości przypadków kamica żółciowa przebiega bezobjawowo. Wzrost kamieni bowiem do momentu wystąpienia jakichkolwiek objawów jest procesem bardzo powolnym (1–2 mm/rok). Wówczas, gdy dojdzie do częściowego lub całkowitego zablokowania przewodu pęcherzykowego przez kamień żółciowy, chory nagle odczuwa napadowy, ostry ból brzucha w okolicy podżebrowej prawej bądź w środkowym nadbrzuszu. Ból ten może promieniować do pleców, pod prawą łopatkę. Dolegliwościom bólowym często towarzyszą nudności, wymioty (zwykle zawartością żołądkową), zgaga oraz wzdęcia brzucha. Przedłużający się ból (> 6 godzin) wraz z towarzyszącą wysoką gorączką może wskazywać na inne przyczyny bądź powikłania kamicy żółciowej: ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, wodniak – ropniak pęcherzyka,  kamica przewodowa, ostre zapalenie trzustki.

Atak kolki żółciowej

Nagły atak kolki żółciowej występuje zazwyczaj po spożyciu ciężkostrawnych, tłustych pokarmów typu: boczek, smalec, śmietana, majonez, czekolada, chipsy, potrawy smażone, na skutek wzrostu ciśnienia w pęcherzyku żółciowym, po zamknięciu przewodu pęcherzykowego przez złóg. Ból ten trwa z reguły od 30 minut do kilku godzin, po czym stopniowo ustępuje. Postępowanie terapeutyczne w przypadku ostrego ataku kolki żółciowej sprowadza się do bezwzględnego zaprzestania żywienia drogą doustną przy jednoczesnym uzupełnianiu podaży płynów i elektrolitów (w przypadku wymiotów oraz klinicznych cech odwodnienia). Oprócz odpowiedniego nawodnienia z pewnością niezbędne mogą okazać się leki rozkurczowe (drotaweryna, hioscyna, papaweryna) i przeciwbólowe (paracetamol, NSLPZ – niesteroidowe leki przeciwzapalne, metamizol) pozwalające na złagodzenie silnego bólu kolkowego [1]. W przypadku nasilających się dolegliwości bólowych, jak również możliwych nawrotów kolki żółciowej, zalecana jest konsultacja specjalistyczna. W praktyce klinicznej, celem potwierdzenia diagnozy, wykorzystuje się badanie obrazowe tj. USG jamy brzusznej, które pozwala na uwidocznienie złogów oraz ocenę pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych.

Wszelkie niepokojące nas objawy (szczególnie, jeśli pojawiają się po raz pierwszy bądź są bardziej nasilone) wymagają natychmiastowej konsultacji lekarskiej oraz wdrożenia/modyfikacji sposobu leczenia. Należałoby podkreślić, iż kolka żółciowa sama w sobie nie stanowi jednostki chorobowej, jest bowiem objawem postępującego procesu chorobowego, a ujawnienie się powikłań nawet bez typowych objawów kamicy stanowi wskazanie do leczenia operacyjnego. W przypadku występujących przeciwwskazań do zabiegu rozważa się także inne możliwe metody leczenia (terapia farmakologiczna kwasem ursodeoksycholowym –UDCA).