Alkohoreksja – przyczyny, objawy i leczenie

Aktualizacja: 22 czerwca, 2017

Przymus posiadania szczupłej sylwetki jest jedną z głównych przyczyn rozwoju zaburzeń odżywiania się. Alkohoreksja jest mało znaną odmianą anoreksji, która przywędrowała ze Stanów Zjednoczonych. Obecnie nie widnieje w klasyfikacji ICD-10, natomiast objawy schorzenia są specyficzne i charakterystyczne, toteż warto je poznać bliżej, by móc zareagować, gdy zauważymy niepokojące objawy wśród dzieci, znajomych czy przyjaciół.

Alkohoreksja – czym jest?  

Alkohoreksja jest odmianą anoreksji, potocznie znanej jako jadłowstręt psychiczny. Obecnie według klasyfikacji chorób ICD-10, anoreksja definiowana jest w momencie wystąpienia u pacjenta wszystkich wymienionych objawów, do których zaliczamy:

• spadek masy ciała, do wartości poniżej 85% należnej masy ciała;
• utratę masy ciała, będącą wynikiem narzuconego przez pacjenta reżimu żywieniowego;
• postrzeganie własnego ciała przez pacjenta jako otyłego, otłuszczonego lub z nadmierną masą ciała, podczas  gdy w rzeczywistości jego masa ciała wskazuje na niedożywienie;
• stwierdza się zaburzenia hormonalne – u kobiet brak miesiączki przez min. 3 cykle.

Osoba chora na alkohoreksję również odmawia sobie posiłków, które następnie zastępuje dużą ilością wypijanego alkoholu. Napoje alkoholowe stanowią jedyną lub większą część źródła energii dla organizmu. W przypadku alkohoreksji można zaobserwować podobne skutki dla organizmu, co w przypadku anoreksji psychicznej: utratę masy ciała, niechęć do przybrania na wadze, strach przed spożywaniem posiłków i zastępowanie ich alkoholem, niedożywienie oraz zaburzenia hormonalne.

Alkohoreksja – przyczyny

Do przyczyn rozwoju alkohoreksji, można w dużej mierze zaliczyć:

• kult szczupłej sylwetki w mediach i prasie,
• chęć zachowania szczupłej sylwetki przez dorosłe kobiety pracujące w korporacjach i często uczestniczące w przyjęciach i konferencjach,
• chęć zachowania szczupłej sylwetki przez młode dziewczęta, które alkohol zaczynają postrzegać jako sposób na rozładowanie emocji i napięć, związanych z dojrzewaniem
• ograniczanie spożywania jedzenia, by podczas wieczornego spotkania z przyjaciółmi móc wypić alkohol bez uszczerbku na sylwetce,
• ograniczanie spożywania jedzenia, aby podczas spotkań z przyjaciółmi, wypijając mniej alkoholu, ten szybciej dostał się do krwioobiegu i spowodował wprowadzenie w stan upojenia – działanie dwojakie, gdyż pacjent odmawia sobie wówczas pożywienia i dużej ilości alkoholu,
• lęk przed utratą nienagannej sylwetki, przy jednoczesnej chęci brania udziału w zabawach którym towarzyszy alkohol i nieumiejętność odmawiania trunków.

Alkohoreksja – objawy

Do objawów alkohoreksji należą:

• dostarczanie w pożywieniu mniejszej ilości energii w stosunku do potrzeb organizmu;
• niespożyte kalorie z posiłkiem, zostają dostarczone organizmowi przez pacjenta w formie wysokoprocentowych alkoholi, drinków czy piwa;
• unikanie spożywania posiłków, częste uczestniczenie w zabawach alkoholowych
• objawy ze strony organizmu to spadek masy ciała, niedożywienie, niedobory składników mineralnych oraz witamin;
• niedobory witamin i składników mineralnych objawiają się spadkiem energii, wypadającymi włosami, kruchymi paznokciami i siną cerą;
• niedobór wapnia przyczynia się do osteoporozy, a żelaza do niedokrwistości, brak w diecie witamin z grupy B powoduje zaburzenia w pracy układu nerwowego;
• alkohoreksja może przyczyniać się do rozwoju depresji, w dalszej konsekwencji do bulimii czy anoreksji;
• nadmierne spożycie alkoholu (IŻŻ dopuszcza 1 porcję alkoholu dla kobiet i do 2 porcji alkoholu dziennie dla mężczyzn), może skutkować zaburzeniami pamięci, utratą świadomości, zatruciem alkoholowym lub rozwojem nałogu alkoholowego;
• alkohol ponadto jest trucizną dla organizmu, może wywołać choroby wątroby (stłuszczenie alkoholowe wątroby), zaburzenia we wchłanianiu tiaminy i ryboflawiny.

Alkohoreksja – leczenie

Leczenie osoby chorej na alkohoreksję wymaga zastosowania dietoterapii oraz terapii psychologicznej. Celem dietetyka jest wyrobienie poprawnych nawyków żywieniowych oraz doprowadzenie do należnej masy ciała, przy jednoczesnym wyrównaniu powstałych niedoborów i utrzymanie uzyskanych efektów. Terapia psychologiczna powinna opierać się na wyrobieniu u pacjenta poprawnego stosunku do pożywienia oraz alkoholu i spotkań towarzyskich. Ponadto warto, aby terapeuta nauczył pacjenta radzenia sobie w trudnych chwilach np. podczas spotkań ze znajomymi, z którymi pacjent może mieć kłopot. Terapeuta ponadto powinien doszukać się przyczyn rozwoju zaburzenia i na tej podstawie dobrać indywidualny tok postępowania z chorym.

Alkohoreksja jest zaburzeniem obecnie rzadko występującym w Polsce, jednak jego rozwój może się szerzyć, szczególnie wśród kobiet młodych i dorosłych. Osoby chore na alkohorekcję ograniczają spożywanie wartościowych posiłków, natomiast wypełniają zapotrzebowanie kaloryczne toksycznym alkoholem, toteż skutki powyższej diety dla organizmu są katastrofalne. Chora osoba wymaga zastosowania wówczas terapii dietetycznej, mającej na celu doprowadzenie organizmu do homeostazy poprzez wyrównanie niedoborów oraz uzyskanie i utrzymanie należnej masy ciała. Ważne jest także przywrócenie równowagi psychologicznej za pomocą odpowiedniej terapii, w czasie której terapeuta pomoże rozwiązać przyczyny wystąpienia problemu i zapobiec nawrotom destrukcyjnych zachowań u pacjenta.