Żywność funkcjonalna w Polsce – czy ma jakieś wady?    

Aktualizacja: 26 marca, 2024

Coraz więcej osób ulega nowym trendom związanym ze zdrowym stylem życia i wartościowym odżywianiem – i bardzo dobrze! Z roku na rok rośnie grono osób, które poszukują żywności

o wysokiej wartości żywieniowej. W odpowiedzi na potrzeby konsumentów, produkty należące do kategorii żywności funkcjonalnej są coraz łatwiej dostępne w polskich sklepach.

Na przestrzeni kilku ostatnich lat rynek żywności funkcjonalnej uległ dynamicznemu rozwojowi. Obecnie, liczba żywności tego typu również wzrasta. Powstaje coraz więcej produktów adresowanych do ludzi cierpiących na różne schorzenia. Pomimo popularności tych produktów, nie została utworzona oficjalna definicja. W powszechnym użyciu mianem żywności funkcjonalnej określa się produkty, które mogą być elementem codziennej diety oraz mają korzystny wpływ na zdrowie.

Żywność funkcjonalna

Pojęcie żywności funkcjonalnej zdefiniowane przez FUFOSE – Functional Food Science in Europe i brzmi następująco:

„ Żywność może być uznana za funkcjonalną, jeśli udowodniono jej korzystny wpływ na jedną lub więcej funkcji organizmu ponad efekt odżywczy, który to wpływ polega na poprawie stanu zdrowia oraz samopoczucia i/lub zmniejszaniu ryzyka chorób. Żywność funkcjonalna musi przypominać postacią żywność konwencjonalną i wykazywać korzystne oddziaływanie w ilościach, które oczekuje się, że będą normalnie spożywane z dietą – nie są to tabletki ani kapsułki, ale część składowa prawidłowej diety.”

Żywność funkcjonalną dzieli się na następujące grupy:

• naturalna żywność funkcjonalna, np. warzywa, ryby,
• produkt wzbogacony w dowolny składnik prozdrowotny: witaminy, składniki mineralne, błonnik, nienasycone kwasy tłuszczowe, probiotyki i prebiotyki, sterole,
• produkty z wyeliminowanym składnikiem niekorzystnym dla zdrowia np. zmniejszona zawartość cukru, soli czy cholesterolu,
• produkty ze zwiększoną biodostępnością konkretnego składnika, np. magnezu.

Soki warzywne oraz owocowe należą do najbardziej popularnych produktów żywnościowych w Polsce.

Żywność funkcjonalna jest podzielona również ze względu na wspomaganie profilaktyki chorobowej, wyróżnia się:

• zmniejszającą ryzyko chorób krążenia,
• zmniejszającą ryzyko osteoporozy,
• zmniejszającą ryzyko chorób nowotworowych,
• łagodząca zaburzenia metaboliczne,
• obniżającą ryzyko choroby niedokrwiennej serca,
• obniżającą poziomu cholesterolu,
• wspomagającą zwalczanie nadwagi i otyłości.

Walory zdrowotne żywności funkcjonalnej muszą zostać udokumentowane zanim zostaną wprowadzone na rynek. Potrzebny jest szereg badań biochemicznych oraz klinicznych, aby działanie zdrowotne zostało w prawidłowy sposób potwierdzone.

Żywność funkcjonalna w Polsce

Stany Zjednoczone oraz Japonia, to kraje przodujące w produkcji żywności funkcjonalnej. W Polsce rynek tych produktów nie jest rozwinięty na taką skalę. Mimo tego zainteresowanie zarówno producentów, jak i konsumentów stale wzrasta. Do najbardziej rozpowszechnionych grup produktów funkcjonalnych w naszym kraju należą: produkty śniadaniowe zbożowe, soki warzywne oraz owocowe, produkty mleczne, napoje energetyczne. Natomiast dodatkami do żywności funkcjonalnej są głównie: witaminy, błonnik, a także składniki mineralne tj. wapń i magnez.

Polscy producenci proponują produkty, które są zaliczane do takich grup żywności funkcjonalnej, jak:

• wysokobłonnikowa
• niskotłuszczowa
• niskosodowa
• niskoenergetyczna

Żywność funkcjonalna – przykłady

Żywność funkcjonalna może w dużym stopniu przyczynić się do poprawy odżywiania ludności na całym świecie. Aby przyniosła korzystne efekty, musi być spożywana regularnie. Żywność ta, wzbogacana jest takimi składnikami jak: błonnik pokarmowy, witaminy, minerały, aminokwasy, lecytyna, probiotyki.

Ze względu na skład, żywność funkcjonalna dzieli się na:

• niskoenergetyczną,
• probiotyczną,
• niskosodową,
• energetyzującą,
• niecholesterolową,
• wysokobłonnikową.

Obecnie w sklepach można znaleźć następujące produkty żywności funkcjonalnej:

• fermentowane napoje mleczne – zawierające bakterie pro biotyczne, hamujące rozwój bakterii gnilnych i patogennych,
• tłuszcze do smarowania pieczywa (margaryna) – zawierające sterole roślinne, obniżające poziom cholesterolu,
• płatki śniadaniowe,
• jaja wzbogacane kwasami omega – 3,
• batony muesli,
• soki,
• napoje energetyczne.

Żywność funkcjonalna – wady

Żywność funkcjonalna charakteryzuje się szeregiem zalet, ale niestety posiada także wady. Należy pamiętać, że spożywanie żywności wzbogacanej w witaminy i minerały jest związane z ryzykiem nadmiernego skumulowania się tych substancji w organizmie. Zrównoważona dieta w połączeniu z żywnością wzbogacaną oraz niejednokrotnie suplementami diety może okazać się niebezpieczna dla funkcjonowania organizmu.

Żywność funkcjonalna ma dużo do zaoferowania, aczkolwiek nie należy traktować jej jak rozwiązanie wszystkich problemów żywieniowych. Może ona być znakomitym uzupełnieniem wartościowej
i zbilansowanej diety. Warto pamiętać, że produkty spożywcze takie, jak warzywa i owoce, nie muszą być wzbogacane, aby zostały zaliczone do grupy żywności funkcjonalnej.