Ocet balsamiczny – właściwości, zastosowanie, przepisy

Aktualizacja: 8 kwietnia, 2024

Ocet spirytusowy, ocet winny, jabłkowy czy też balsamiczny. Każdy z wymienionych posiada odmienne właściwości wpływające na nasz organizm oraz poprawiające jakość smakowo-organoleptyczną potraw. Ocet balsamiczny o gęstej konsystencji i ciemnobrązowym zabarwieniu jest słodko-kwaśny w smaku i sprawdzi się jako element sosów dodanych do świeżych sałat i surowych warzyw czy też deserów owocowych.

Ocet balsamiczny

Niepozorny ocet balsamiczny znany jest od średniowiecza i wówczas traktowano go jako lekarstwo, a nie produkt spożywczy. W oryginalnej wersji produkowany jest we Włoszech z winogron – czerwonych odmiany Lambrusco lub białych odmiany Trebbiano. Ocet balsamiczny uzyskiwany jest z moszczu, czyli świeżo wyciśniętego soku z owoców, który następnie zostaje poddany redukcji (zagęszczeniu) w wyniku długotrwałego gotowania. Podczas obróbki termicznej dochodzi do odparowania ok. 1/3 objętości wody i rozkładu cukrów zawartych w soku winogronowym (to owoce bardzo słodkie). Zachodzi również  reakcja Millarda, czyli karmelizacja cukrów prostych (glukozy, fruktozy), które nadają późniejszemu octowi charakterystycznej ciemnobrązowej barwy. Co dalej? Zagęszczony sok owocowy zostaje przelany do drewnianych beczek, w których leżakuje minimum dwa miesiące. W tym samym czasie dochodzi do m.in. fermentacji octowej, podczas której zostaje wytworzony kwas octowy i niewielkie ilości winnego, a także przemian aminokwasów, kiedy to powstają związki aromatyczno-smakowe.

Oryginalny, prawdziwy ocet balsamiczny jest bardzo drogi, co spowodowane jest dobrej jakości składnikom, długiemu procesowi produkcji oraz tradycyjnej recepturze. Czy warto podjąć wysiłek by znaleźć dobry ocet balsamiczny? Poznajmy jego właściwości!

Właściwości octu balsamicznego

Obecnie nie ma badań klinicznych potwierdzających korzystne właściwości octu balsamicznego na organizm człowieka czy też profilaktykę chorób. Jednak jego skład jest dobrze znany, a znalezione w nim substancje posiadają potwierdzone właściwości zdrowotne. Ocet balsamiczny wykorzystywany jest w medycynie ludowej już od dawna. W okresie średniowiecza traktowany był jako lekarstwo na rozmaite dolegliwości. Stosowany był w przypadku schorzeń przewodu pokarmowego takich jak nadżerki i wrzody żołądka, ponadto ceniony był jako produkt wspomagający organizm w neutralizowaniu toksyn i poprawiający perystaltykę jelit. Niewielkie ilości „balsamico” stymulują metabolizm, ponieważ sam ocet pobudza wydzielanie enzymów trawiennych w przewodzie pokarmowym. Ocet balsamiczny jest źródłem polifenoli (związków przeciwutleniających), które redukują stres metaboliczny oraz wolne rodniki przyczyniające się do starzenia komórek ciała i rozwoju chorób cywilizacyjnych tj. cukrzycy, miażdżycy, nadciśnienia tętniczego krwi i otyłości. Ocet balsamiczny nie zawiera sodu, a w zamian dostarcza potasu, zatem wpływa na poprawę pracy układu krwionośnego, obniża poziom tzw cholesterolu LDL i może zapobiegać miażdżycy naczyń krwionośnych.

Zastosowanie octu balsamicznego

Ocet balsamiczny możemy wykorzystać nie tylko jako składnik smacznych potraw, ale również jako składnik domowych kosmetyków! Posiada silne właściwości dezynfekujące. Jeśli do ¼ szklanki wody dodamy łyżeczkę octu balsamicznego, przygotujemy wówczas płyn dezynfekujący, którym możemy przetrzeć drobne rany powierzchniowe skóry. Maseczki lub toniki do twarzy przygotowane z jego dodatkiem, oczyszczają cerę z zaskórników oraz wpływają na poprawę jej kolorytu. A w jaki sposób możemy wykorzystać ocet balsamiczny w kuchni?

Do czego dodawać ocet balsamiczny

Ocet balsamiczny posiada charakterystyczne nuty smakowo-aromatyczne wytworzone w procesie fermentacji w drewnianych beczkach z udziałem aminokwasów, kwasowo-słodki smak oraz gęstą, zawiesistą konsystencję o karmelowej barwie. Rozpowszechniony jest w narodowej kuchni włoskiej, gdzie dodawany jest do potraw wytrawnych, słodkich, łatwostrawych wzbogacając ich smak oraz tych ciężko strawnych.

Ocet balsamiczny dobrze komponuje się z:

• makaronami,
• przystakami z dodatkiem serów dojrzewających, orzechów włoskich, świeżych owoców (np. melon, truskawki, winogrona)
• różnymi odmianami sałat.

„Balsamico” z powodzeniem możemy wykorzystać jako samodzielny sos do potraw, jak i w połączeniu z dobrej jakości oliwą z oliwek, sokiem cytrynowym, aromatycznymi ziołami tworząc indywidualne kompozycje smakowe.   

Znany od średniowiecza ocet balsamiczny stanowi ciekawy dodatek do rozmaitych potraw począwszy od lekkich sałatek, przez dodatek do deski serów, deserów czy też potraw na ciepło, takich jak makarony lub potrawy z ryżu. Spożywany w niewielkich ilościach wspomaga pracę przewodu pokarmowego oraz krwionośnego. Spróbujesz?