Kasza Quinoa czy jęczmienna – która lepsza?

Aktualizacja: 11 kwietnia, 2024

W ostatnim czasie pojawia się coraz więcej nowych produktów, które zdominowały sklepowe produkty zyskując miano „superfoods”. Ich zwolennicy doceniają je nie do końca wiedzą właściwie dlaczego. Nie są także świadomi obecnych na naszym krajowym rynku odpowiedników, które niekiedy cechują się nawet lepszymi składnikami i przede wszystkim niższą ceną. Przeczytaj artykuł i poznaj właściwości słynnej quinoa oraz rodzimej kaszy jęczmiennej. Dowiedz się, którą lepiej zabrać do koszyka przy następnych zakupach!

Kasza Quinoa

Kasza quinoa, a więc inaczej mówiąc komosa ryżowa, jest to tzw. „pseudopszenicą”. Pierwotnie uprawiana była na terenach między Boliwią a Peru od tysięcy lat. Wówczas zapewniała ona wyżywienie andyjskich społeczności. Obecnie, ze względu na wzrost jej popularności uprawiana jest praktycznie we wszystkich rejonach świata i odgrywa coraz większą rolę w diecie ludzi na całym świecie. 

Promowana jest jako alternatywa rolnicza dla wielu zbóż ze względu na jej wysoką tolerancję na stres i przede wszystkim wysokie wartości odżywcze. W swoim składzie zawiera liczne związki aktywne odpowiedzialne za jej dobroczynne działanie. Wśród nich wymienić można flawonoidy, betaniny czy kwasy fenolowe. Poza tym bogata jest również w podstawowe makroskładniki tj.: białka, węglowodany czy tłuszcze, jak i witaminy, m.in. B, C czy E, a także składniki mineralne: wapń, magnez, żelazo, potas czy cynk. 

Ciekawy jest fakt, iż kumuluje w sobie niewielkie ilości kwasu fitynowego, który zazwyczaj znajduje się w dużych ilościach w produktach roślinnych, skutkując w efekcie pogorszoną absorpcją np. żelaza z przewodu pokarmowego. Co ważne proteiny w nich zawarte cechują się wybitną równowagą aminokwasów egzogennych, a więc tych niezbędnych, obecnych głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego. 

Warto wspomnieć, iż w 1013 roku FAO ogłosiło stanowisko promujące sadzenie, rozwój i badania właśnie komosy, amarantusa i innych pokrewnych zbóż o równie korzystnym działaniu. Komercyjne odmiany charakteryzują się zwykle białymi lub czarnymi ziarnami, jednak obecne są także takie o barwie zielonej, żółtej, a nawet czerwono-fioletowej. Według wielu źródeł powinna ona być oznaczana terminem „żywności funkcjonalnej”.

Kasza Quinoa – właściwości

Quinoa zaliczana jest do zbóż bezglutenowych. Sprawia to, że znajduje ona szerokie zastosowanie w diecie osób cierpiących na celiakię. Co więcej charakteryzuje się niskim indeksem glikemicznym, dlatego też wydaje się być produktem zalecanym dla diabetyków i osób z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej. W badaniach można znaleźć doniesienia o jej skuteczności w redukcji masy ciała czy też wpływie na zmniejszenie stężenia glukozy we krwi. Charakteryzuje się ona zdolnością tłumienia apetytu, dlatego może być idealna dla osób, których dotyka otyłość lub nadwaga, a także tych dbających o swoją sylwetkę. 

Udowodniono także jej efekt obniżający poziom lipidów w surowicy. Odnosi się to zarówno do cholesterolu całkowitego, jak i jego frakcji LDL czy triglicerydów. Dodatkowo niezwykle skutecznie obniża wartości ciśnienia tętniczego krwi, tym samym redukując ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Poza tym wykazuje ona aktywność antyoksydacyjną, umożliwiającą wychwytywanie wolnych rodników.

Warto wspomnieć, iż przyczynia się do zapobiegania czy opóźniania uszkodzeń skóry wywołanych stresem oksydacyjnym czy kolagenazą. Według niektórych źródeł wpływa również na opóźnianie procesów starzenia. Ze względu na wysoką zawartość błonnika pokarmowego jej spożycie skutkuje polepszeniem mikroflory jelitowej, jak również minimalizuje ryzyko oraz nasilenie infekcji przewodu pokarmowego oraz jego stanów zapalnych. Poza tym obecność w jej składzie niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych wspomagają m.in. rozwój mózgu czy procesy odpornościowe organizmu. Niektórzy badacze promują wnioski, iż działa ona hepatoprotekcyjnie oraz neuroprotekcyjnie, a nawet przeciwdepresyjnie i ułatwia gojenie ran.

Kasza jęczmienna

Kasza jęczmienna to produkt nieco zapomniany i odstawiony na rzecz pojawiających się coraz częściej „nowinek dietetycznych”. Powstaje ona z jęczmienia – jednego z najstarszych zbóż. Co ciekawe stanowi ona aż 70% wszystkich kasz. Oprócz funkcji spożywczej dla człowieka stosowana jest także jako pasza dla zwierząt czy podczas produkcji piwa (słód jęczmienny). W jej składzie szczególnie wyróżnić można obecność błonnika pokarmowego, jak również rozmaitych substancji aktywnych, m.in. fenoli (np. flawonole, chininy, flawony). Dodatkowo stanowić ona może idealne źródło składników antyoksydacyjnych pochodzenia naturalnego. 

Poza tym charakteryzuje się obecnością białka o wysokiej wartości biologicznej i zbilansowanym składzie aminokwasowym. Prościej mówiąc zawiera w sobie te aminokwasy, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, a znajdują się głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego. Dlatego stanowi ona produkt wręcz stworzony dla wegan czy wegetarian ograniczających właśnie surowce tego typu. Warto wspomnieć, iż jest bogatym magazynem witamin z grupy B, zwłaszcza B1, B2 czy B6, jak również rutyny czy kwercetyny.

 Wyróżniamy wiele rodzajów kaszy jęczmiennej:

• Pęczak zwykły – całe ziarno pozbawione łuski,
• Pęczak obtaczany – całe ziarno pozbawione łuski, jednak obtaczane i polerowane,
• Kasza łamana – całe ziarno po oczyszczeniu i obłuszczeniu, poddawane jest łamaniu bez polerowania,
• Kasza perłowa – całe ziarno pozbawione łuski, poddawana procesowi łamania na duże cząstki oraz polerowaniu.

Najpopularniejsza z owych odmian jest kasza perłowa oraz pęczak zwykły. Niestety jest to kasza zawierająca gluten, zatem nie nadaje się do spożycia dla osób cierpiących na nietolerancję tego białka. 

Kasza jęczmienna – właściwości

Ze względu na obecność substancji antyoksydacyjnych kasza jęczmienna wykazuje aktywność hamowania utleniania lipidów oraz zapobiegania wielu schorzeniom. Usprawnia, poza tym perystaltykę jelit zapobiegając występowaniu zaparć. Dodatkowo wzmaga pasaż treści pokarmowej przez jelita, zatem wpływa znacząco na redukcję ryzyka wystąpienia nowotworu jelita grubego. Warto wspomnieć, iż odnotowano jej korzystne efekty na profil lipidowy, zwłaszcza w przypadku cholesterolu frakcji LDL. 

Co ciekawe obecne w niej beta-glukany regulują metabolizm glukozy w ustroju i tym samym zapobiegają gwałtownemu jej wzrostowi we krwi. Z tego względu zaleca jest ona właśnie dla diabetyków. Stanowi także idealną pożywkę dla dobroczynnych bakterii mikroflory jelitowej. 

Kasza Quinoa czy jęczmienna?

Analizując skład zarówno quinoa, jak i kaszy jęczmiennej zauważyć można łatwo, iż ta pierwsza wykazuje wyższą zawartość białka całkowitego. Dodatkowo stężenia witamin, zwłaszcza karotenoidów (prekursory witaminy A) również występują w większej ilości w komosie ryżowej, podobnie jak składniki mineralne. Zdecydowanie szerszym oddziaływaniem zdrowotnym wykazuje się quinoa, jednak jęczmienna pozostaje niedaleko za nią. 

Bez wątpienia warto mieć w swojej kuchennej szafce obie i wymiennie konsumować, zachowując rozmaitość w swojej diecie. Quinoa cechuje się lepszymi wartościami odżywczymi i wyższym indeksem sytości, jednak jej kaloryczność jest zbliżona do kaszy jęczmiennej. Ze względu na cenę komosy ryżowej warto zdecydować się na jej zakup, jednak nieco rzadsze spożycie w przypadku ograniczonych możliwości finansowych. Wówczas warto jako alternatywę zastosować właśnie jęczmienną o równie atrakcyjnym składzie i niższej cenie.

Podsumowując kasza quinoa to kasza określana mianem „żywności funkcjonalnej”. Cechuje się ona niezwykle bogatym składem oraz równie zbawiennym wpływem na organizm człowieka. Kasza jęczmienna wykazuje nieco uboższe zawartości składników, jak i oddziaływanie na ustrój, jednak jest równie wartościowym produktem, który warto włączyć do swojej diety. Najlepszym sposobem będzie zamienne spożywanie obu tych kasz, dbając o rozmaitość w diecie.