Krzywa cukrowa w ciąży – badanie i interpretacja wyników

Aktualizacja: 16 czerwca, 2020

Doustny test tolerancji glukozy (czyli OGTT) jest najczęściej wykonywanym badaniem czynnościowym przeprowadzanym w celu diagnostyki cukrzycy oraz zaburzonej tolerancji glukozy. Pacjentowi pobiera się krew żylną na czczo, a następnie podaje się mu do wypicia 250–300 ml wody, w której rozpuszczono 75 g bezwodnej glukozy. Po pobraniu krwi pacjent powinien pozostać w pozycji siedzącej, zabronione jest spożywanie dodatkowych posiłków. Krew pobierana jest ponownie po 2 godzinach od podania glukozy, często również badanie wykonuje się dodatkowo już po 1 godzinie [1].

Krzywa cukrowa w ciąży

Test obciążenia glukozą stosowany jest w badaniach przesiewowych w kierunku cukrzycy ciążowej. Cukrzyca ciążowa definiowana jest jako zaburzenia tolerancji glukozy o różnym stopniu, które po raz pierwszy wystąpiły lub zostały wykryte w trakcie ciąży. U większości kobiet hiperglikemia rozwinęła się w czasie ciąży, ale u części z nich cukrzyca (zarówno typu 1 jak i 2) istniała już przed ciążą, jednakże nie została wcześniej wykryta.

Wstępne oznaczenie stężenia glukozy we krwi powinno zostać wykonane przy pierwszej wizycie u lekarza ginekologa już na początku ciąży. Dzięki temu możliwe jest wczesne zdiagnozowanie ewentualnych zaburzeń gospodarki węglowodanowej, o których przyszła mama nie wie [2].

W zależności od wyniku tego badania, lekarz podejmuje decyzję o konieczności i czasie przeprowadzenia u kobiety krzywej cukrowej.

Kiedy wykonać badanie krzywej cukrowej w ciąży?

Badanie krzywej cukrowej należy do standardowych badań, jakie przechodzą kobiety w ciąży. To, kiedy będzie ono przeprowadzone uzależnione jest od indywidualnego przypadku. Jeżeli oznaczone na początku ciąży stężenie glukozy jest niższe niż 92 mg/dl, wówczas badanie krzywej cukrowej przeprowadza się u kobiet pomiędzy 24. a 28. tygodniem ciąży.  W przypadku kobiet, u których występują czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej należy dodatkowo, w jak najkrótszym czasie, wykonać test obciążenia 75g glukozy. Dotyczy to zwłaszcza pań z BMI równym lub wyższym niż 30, a także takich, u których w wywiadzie pojawia się cukrzyca ciążowa. Jeśli test wypadnie prawidłowo w I trymestrze ciąży, powtarza się go raz jeszcze między 24. a 28. tygodniem ciąży.

Badanie krzywej cukrowej przeprowadzane jest w jak najkrótszym czasie również u kobiet, u których wynik glukozy na czczo znajdował się pomiędzy 93 mg/dl a 125 mg/dl. 

W sytuacji, gdy u przyszłej mamy we wstępnym badaniu stężenie glukozy na czczo wyniosło 126 mg/dl lub więcej, należy badanie na czczo powtórzyć. W razie ponownego wyniku powyżej 126 mg/dl rozpoznaje się cukrzycę ciążową, natomiast jeśli uzyskamy wynik 125 mg/dl lub mniej, przeprowadza się test obciążenia 75 g glukozy [2].

Jak się przygotować do badania krzywej cukrowej w ciąży?

Wybierając się na badanie krzywej cukrowej kobieta powinna być na czczo. Podaje się, że najlepiej, gdy przerwa od ostatniego posiłku wynosi 8–14 godzin. 

Ważne jest również stosowanie diety bez ograniczeń węglowodanów przez co najmniej 3 dni przed badaniem. Dla przeciętnej osoby uprawiającej umiarkowaną aktywność fizyczną oznacza to nie mniej niż 150 g węglowodanów na dobę. Stosowanie diet niskowęglowodanowych może bowiem wpłynąć na wynik badania. 

Krzywej cukrowej nie przeprowadza się w trakcie, jak również w ciągu 72 godzin po stymulacji dojrzewania płuc płodu glikokortykosterydami oraz w czasie trwania dożylnej terapii betamimetykami [2].

Krzywa cukrowa w ciąży – norma

W przypadku trzypunktowej krzywej cukrowej (badanie na czczo, po 1 godzinie oraz po 2 godzinach od wypicia glukozy) normy wyglądają następująco:

• poziom cukru na czczo powinien wynosić 92 mg/dl lub mniej, 
• po godzinie cukier nie przekracza 180 mg/dl,
• po 2 godzinach od wypicia glukozy poziom cukru powinien wynosić 153 mg/dl lub mniej.

Aby stwierdzić, iż u kobiety występuje cukrzyca ciążowa wystarczy, że tylko jedna z powyższych norm zostanie przekroczona [2]. 

Konsekwencje nieprawidłowej gospodarki cukrowej u kobiet ciężarnych są szczególnie niebezpieczne. Stanowią one bowiem zagrożenie nie tylko dla niej samej, ale również jej dziecka. Do powikłań powiązanych z cukrzycą ciążową zaliczyć można m.in. przedwczesny poród, niedotlenienie płodu czy wady rozwojowe [3]. Z tego powodu bardzo ważne jest przeprowadzenie odpowiednich badań pozwalających na wykrycie ewentualnej choroby. W tym celu wykonuje się zarówno badanie poziomu glukozy we krwi na czczo, jak i krzywą cukrową.