5 ziół leczniczych do uprawy w domu
Aktualizacja: 28 lutego, 2024
Ziołolecznictwo to dział medycyny wykorzystujący zioła jako element terapii leczniczej sprzyjającej szybkiemu powrotowi do zdrowia. Zioła jako lek stosowane są w medycynie już od wielu lat, a niektóre z nich do dziś cieszą się szerokim zastosowaniem. Poznanie właściwości leczniczych najbardziej powszechnych ziół pomoże w niwelowaniu negatywnych skutków wielu chorób bez konieczności wprowadzenia farmakoterapii.
Mięta pieprzowa
Mięta pieprzowa jest wieloletnią byliną powstałą ze skrzyżowania mięty zielonej i nadwodnej. Obecnie miętę uprawia się na całym świecie ze względu na jej lecznicze oraz przyprawowe właściwości. Sama uprawa rozpoczyna się z wykorzystaniem sadzonek i ma miejsce wiosnę, a zbiór może być przeprowadzany kilka razy w roku. Z powstałych plonów wykorzystuje się oraz zbiera liście i ziele, które cechują się różnym wykorzystaniem zarówno w medycynie, jak i kuchni. Do głównych składników chemicznych występujących w mięcie pieprzowej zaliczamy flawonoidy, olejki eteryczne, glikozydy czy składniki mineralne.
Bogactwo tych składników wpływa na jej przeciwbólowe, wiatropędne, przeciwzapalne, uspokajające, łagodzące, przeczyszczające i uspokajające właściwości. Mięta często stosowana jest jako naturalny lek w dolegliwościach gastrycznych tj. wzdęcia, zgaga, bóle brzucha czy brak łaknienia. Ekstrakty i olejki eteryczne nadają się również przeciwbakteryjnych, przeciwgrzybiczych przeciwwirusowych oraz przeciwutleniających właściwości. Co więcej u osób z problemami z ograniczonym wydzielaniem żółci roślina ta zmniejsza tego typu zaburzenia, a zastosowana na skórę niweluje uczucie swędzenia. Mięta pieprzowa jest rośliną łatwą w uprawie, a jej szerokie zastosowanie powinno być jednym z elementów zachęcających do jej uprawy w przydomowych ogródkach.
Melisa
Roślina ta pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego i do Polski została sprowadzona prawdopodobnie przez włoskich zakonników. Obecnie jest ona dobrze zaaklimatyzowana w naszym kraju i uprawiana na całym jego terenie. W uprawie melisa wymaga żyznej gleby, miejsca dobrze nasłonecznionego i osłoniętego od wiatru, aby prawidłowo wzrastała i dała odpowiednie jakościowo i ilościowo plony. Główną substancją aktywną biologicznie pozyskiwaną z liści melisy jest olejek eteryczny. Ponadto roślina zawiera również garbniki, flawonoidy, kwasy fenolowe, chlorofil, karotenoidy czy związki mineralne. Melisa znana jest ze swojego szerokiego spectrum działania, szczególnie wykorzystywanego w medycynie w celu leczenie naturalnego wielu chorób. Wykazuje ona działanie przeciwdrobnoustrojowe oraz przeciwgrzybicze. Olejek pozyskiwany z liści rośliny wykazuje również silne działanie przeciwwirusowe. Ze względu na te właściwości melisa wykorzystywana jest w produkcji suplementów antyoksydacyjnych i produktów antyseptycznych. Bez wątpienia najbardziej znana jest z uspokajających właściwości, jednak badania wskazują, że ma ona możliwość lekkiego obniżenia poziomu glukozy we krwi. Melisa to kolejne zioło, które można uprawiać w domu i korzystać z jej wielu zastosowań oraz niepowtarzalnego zapachu.
Lawenda
Bez wątpienia lawenda jest jedną z najpiękniejszych roślin kwitnących latem, a jej fioletowe kwiaty są symbolem rozgrzanych słońcem miast z rejonu Morza Śródziemnego. W Polsce lawenda również może być uprawiana, ale ze względu na klimat naszego regionu powinno wybierać się gatunki mrozooporne. Lawenda kwitnie od połowy czerwca do września i znana jest przede wszystkim ze swojego wygląd, smaku oraz zapachu. Lawenda w uprawie wymaga dużego nasłonecznienia, ale osłonięcia od wiatru oraz mrozu. Najlepiej wygląda kiedy uprawiana jest w skupiskach, ponieważ wtedy można cieszyć się jej pięknym kolorem i zapachem. Podstawowe korzyści zdrowotne płynące z wykorzystania lawendy obejmują dobroczynny wpływ na skórę (wykorzystywana w produkcji kosmetyków) oraz działanie uspokajające i relaksujące (wykorzystywana w produkcji pachnideł). Lawenda opóźnia procesy starzenia się organizmu, wspomaga leczenie stanów zapalnych związanych z wrastaniem włosów czy łagodzi oparzenia słoneczne. Olejek z lawendy stosuje się punktowo na wypryski oraz w stanach zapalnych zatok czy niwelowaniu depresji, nerwowości czy bezżenności.
Rumianek
Rumianek to roślina należąca do rodziny Astrowatych. Rośnie dziko na łąkach i nieużytkach rolniczych, ale może być również uprawiana w przydomowych ogródkach. Uprawa rumianku jest dość prosta – dobrze rośnie na terenie nasłonecznionym, wilgotnym i ciepłym. Rumianek sieje się w miesiącach wrzesień-październik lub na wiosnę. Już po 2- tygodniach można zaobserwować wzrost rośliny, a późną wiosną lub latem można zacząć zbierać jego kwiatostany, które wykazują szerokie zastosowanie w kosmetyce i ziołolecznictwie. Badania wskazują na działanie przeciwzapalne, przeciwwrzodowe, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwświądowe i przeciwdepresyjne rośliny. Takie właściwości rośliny spowodowały, że rumianek jest wykorzystywany w produkcji mieszanek leczniczych, suplementów diety i kosmetyków.
Bazylia
Bazylia to kolejne zioło, które znane jest nie tylko z jej wielu zastosowań, ale również niepowtarzalnego smaku – jako dodatek do pomidorów czy sera mozzarella. Nasiona rośliny wysiewa się w domu na przełomie marca i kwietnia i jest uprawiana jako roślina jednoroczna. Bazylia dobrze wzrasta na stanowiskach nasłonecznionych, osłoniętych przed wiatrem i mrozem. Roślina ta jest stosunkowo łatwa w uprawie, stąd coraz częściej występuje w doniczkach na domowych parapetach czy balkonach. Bazylia znana jest właściwości rozkurczowych, wiatropędnych, przeciwzapalnych i przeciwbakteryjnych. Co więcej jej olejek często jest stosowany przy bólach głowy, stawów oraz środek pobudzający przy stanach zmęczenia i spadku koncentracji. Bazylia jest cenionym ziołem na całym świecie, ponieważ posiada niepowtarzalny aromat nadający daniom pożądanego smaku.
Podsumowanie
Uprawa ziół w domu staje się coraz bardziej popularna ze względu na stosunkowo łatwy proces wzrostu tych roślin oraz możliwość korzystania z ich wielu właściwości kulinarnych, jak i zdrowotnych.
Źródło
- Mystkowska I., „Mięta pieprzowa (Mentha piperita L.) – roślina zielarska o różnorodnych właściwościach biologicznych i leczniczych.”, Herbalism nr 1(2)/2016
- Nurzyńska-Wierdak R., „Melisa lekarska (Melissa officinalis L.) – skład chemiczny i aktywność biologiczna.”, Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, 2013, VOL. XXIII(1)
- Kędzia A. i wsp. „Działanie olejku lawendowego (Oleum Lavandulae) na bakterie beztlenowe.”, Post Fitoter 2018; 19(3): 170-175
- Grys A. i wsp. „Rumianek – pospolita roślina zielarska o różnorodnych właściwościach biologicznych i leczniczych.”, Post Fitoter 2/2014
