Sarkopenia wieku podeszłego – objawy, przyczyny i leczenie utraty masy mięśniowej

Aktualizacja: 30 czerwca, 2020

Sarkopenia to potocznie mówiąc, proces starzenia się tkanki mięśniowej. Niestety upływający czas niekorzystnie wpływa na funkcje mięśni. W tym procesie dochodzi do systematycznej i powolnej utraty masy mięśniowej.

Sarkopenia

Słowo sarkopenia wywodzi się z języka greckiego, gdzie oznacza „niedobór ciała” lub „deficyt tkanki mięśniowej”. Sarkopenia to zjawisko niezamierzonej utraty masy mięśniowej, która postępuje wraz z wiekiem. Sarkopenię ciężko nazwać chorobą. Określana jest jako zespól geriatryczny, na który wpływa bardzo wiele czynników (niewłaściwa dieta, styl życia, brak aktywności fizycznej, choroby, przyjmowane leki). Wraz z ubytkiem masy mięśni szkieletowych, następuje osłabienie siły mięśniowej.

Zespół ten zwiększa możliwość urazów i upadków, może spowodować niepełnosprawność oraz zależność od innych osób. Konsekwencją sarkopenii są m.in. częste hospitalizacje, a nawet zwiększenie śmiertelności osób w podeszłym wieku.

Sarkopenia – objawy

Podstawowym objawem zjawiska sarkopenii jest zmniejszenie masy mięśniowej, a co za tym idzie siły mięśni. Przyczyną jest obniżenie ilości włókien mięśniowych. Kolejnym objawem jest obniżenie sprawności fizycznej i często zależność od osób trzecich, które pomagają starszym osobom w codziennych czynnościach. Osłabienie mięśniowe, szybko pojawiające się zmęczenie przy nawet prostych czynnościach, zaburzenia równowagi i koordynacji to sztandarowe objawy sarkopenii. Widocznym efektem zespołu sarkopenii jest chudnięcie i wątła postura. Może dochodzić do osłabienia funkcji przepony i utrudnień w oddychaniu.

Zmniejszenie masy mięśniowej oznacza utratę rezerw energetycznych, co może wpływać na problemy z termoregulacją. Podczas ubytków rezerw glikogenu i aminokwasów, może dochodzić do obniżenia odporności organizmu. Ponadto sarkopenia ma wpływ na stan psychiczny, pojawiać się mogą zaburzenia lękowe, apatia czy nawet depresja.

Objawy sarkopenii mogą także dotyczyć układu kostnego i przejawiać się w osteoporozie. Wykazano, że regularna aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko osteoporozy.

Sarkopenia – przyczyny

Główną przyczyną pojawienia się zjawiska sarkopenii jest podeszły wiek. Kolejną przyczyną mogą być uwarunkowania genetyczne i predyspozycje do rozwoju tego zespołu. Nie bez znaczenia jest także styl życia: dieta, aktywność fizyczna i ogólny stan zdrowia. Wpływ mogą mieć także choroby współistniejące: choroby przewodu pokarmowego, przewlekłe stany zapalne, niewydolność narządowa. Przyjmowane leki także mogą predysponować do utraty masy mięśniowej (głównie glikokortykosteroidy).

Gospodarka hormonalna oraz zmiany na poziomie hormonów, które pojawiają się wraz z wiekiem nie są bez znaczenia. Częściej na sarkopenię zapadają kobiety.

Poza tym badacze wskazują na otyłość i insulinooporność jako czynniki, które mogą uczestniczyć w rozwoju tego zjawiska. Niedożywienie czy zespoły złego wchłaniania odgrywają w sarkopenii znaczącą rolę.

Sarkopenia – leczenie

W leczeniu sarkopenii najważniejsza jest fizykoterapia, ciągła i długotrwała rehabilitacja i podtrzymywanie funkcji mięśni. Dzięki ćwiczeniom można w pewnym stopniu uzyskać przyrost masy mięśniowej. Nigdy nie jest za późno na aktywność fizyczną, nawet seniorzy mogą rozpocząć ćwiczenia na siłowni. Zapoznaj się z odpowiednim dla nich planem treningowym.

Równie ważną rolę odgrywa odpowiednio dobrana dieta z optymalną zawartością dobrze przyswajalnego białka, które wykorzystywane jest w budowie włókien mięśniowych. Można rozważyć także suplementację składników odżywczych, jak aminokwasy egzogenne.

W farmakoterapii często stosuje się podaż hormonów steroidowych (testosteron) czy hormonu wzrostu (GH). Nierzadko też stosuje się miostatynę – białko, które odgrywa kluczową rolę w regulacji wzrostu mięśni. Natomiast jako prekursor hormonów płciowych, wykorzystywanych w leczeniu sarkopenii, stosowany jest DHEA, który może powodować zwiększenie gęstości kości.

Sarkopenia jest zjawiskiem, które powstaje wraz z wiekiem i powoduje znaczne ograniczenia ruchowe osób, które na nią cierpią. Utrata masy mięśniowej i osłabienie siły mięśni, sprawia, że pacjent jest ograniczony sprawnościowo i towarzyszą mu liczne objawy związane z postępującym ubytkiem włókien mięśniowych. By uniknąć lub opóźnić rozwój sarkopenii, należy zapewnić sobie regularną aktywność fizyczną, odpowiednie ćwiczenia oraz stosować dobrze zbilansowaną dietę.

Poczytaj także na temat Dystrofii miotonicznej!