Herbata jako główne źródło fluoru

Aktualizacja: 3 kwietnia, 2024

Herbata jest nieodłączną częścią każdego dnia i posiłku począwszy od śniadania, lunchu a kończąc na kolacji. Napar z niej przyrządzony stanowi niekiedy główne źródło płynów dostarczanych codziennie organizmowi. W zależności od gatunku zawiera wiele cennych składników, które w odpowiednich ilościach wykazują korzystne działanie na organizm człowieka. Biorąc pod uwagę fakt, iż herbata zawiera sporą dawkę fluoru, czy warto pić ją z dotychczasową częstotliwością?

Fluor – rola w organizmie i zapotrzebowanie

Fluor należy do mikroelementów, którego rola w organizmie człowieka polega na zapobieganiu próchnicy zębów oraz warunkowaniu odpowiedniej mineralizacji kości oraz zębów, dzięki wpływie na gospodarkę wapniowo-fosforanową. Zalecana dzienna dawka fluoru dla dzieci wynosi ok 1,5–2,5 mg, natomiast dla dorosłych w granicach 1,5–4 mg. Bardzo niewielka jest granica między dawką zalecaną, a przekroczeniem normy, która objawia się między innymi zaburzonym wchłanianiem magnezu, wapnia i fosforu, fluorozą zębów u dzieci oraz bólami stawów i ścięgien u dorosłych, co spowodowane jest nieodpowiednią syntezą kolagenu. W zbyt dużych ilościach fluor zaburza pracę szyszynki, co objawia się sennością, wpływa niekorzystnie na działanie układu nerwowego, przez co obserwujemy obniżoną koncentrację i inteligencję. Przy dużych nadmiarach fluor przyczynia się do nowotworów kości i stawów.

Fluor – biodostępność

Z produktów żywnościowych biodostępność fluoru wynosi ok. 50–80%, natomiast z środków farmaceutycznych (pasta do zębów, fluorowanie zębów dzieci) już 100%. Głównym źródłem fluoru w diecie jest woda, herbata, soja, ryby i jaja.  

Herbata jako źródło fluoru

Jedna szklanka herbaty, w zależności od gatunku, rodzaju herbaty, czasu i temperatury parzenia oraz użytej wody do sporządzenia naparu i zastosowanych dodatków, dostarcza średnio od 0,2–0,8 mg fluoru.  

• Gatunek herbaty – w zależności od gatunku zawartość fluoru ulega zmianie. Najwięcej tego pierwiastka dostarczymy z herbatą czarną, mniej z zieloną, czerwoną i białą, natomiast znikome ilości, pijąc herbatę ziołową lub kwiatową.
• Rodzaj herbaty – jest to istotne kryterium. Zasada jest prosta, im liście mocniej rozdrobnione (herbaty ekspresowe, w saszetkach, granulowane) i starsze, tym więcej zawierają fluoru. Mniej fluoru dostarczymy z herbaty liściastej, pozyskanej ze zbioru młodych liści krzewu. Zauważono, że wraz ze starzeniem się liści herbaty, zawartość fluoru wzrasta, natomiast ilość korzystnych polifenoli się obniża.
• Czas i temperatura parzenia herbaty – średnio do naparu z liści przechodzi 25–85% fluoru. Wartość ta ulega znacznemu podwyższeniu w momencie parzenia herbaty w wysokiej temperaturze, dlatego herbata zielona czy czerwona są pod tym względem korzystniejsze. Stwierdzono, że po 6-ciu minutach parzenia liści, w naparze znajduje się największa zawartość omawianego pierwiastka.
• Woda użyta do sporządzenia naparu – ma istotny wpływ na ostateczną zawartość fluoru w napoju, ponieważ sama w sobie jest źródłem pierwiastka w diecie. Woda butelkowana zawiera fluor w granicach ok. 0,1–0,5 mg na litr, natomiast wodociągowa, którą często gotujemy w czajniku może zawierać od 0,2 do aż 2 mg fluoru.
• Dodatki – herbata z sokiem malinowym czy dodatkowym plasterkiem cytryny, zawiera w naparze mniej fluoru niż herbata bez dodatków.

Wyliczając ilość spożytego fluoru należy wziąć pod uwagę jakość wypijanej wody, herbaty oraz spożycie pierwiastka wraz z produktami żywnościowymi. Warto wybierać herbaty dobrej jakości, te sprzedawane w formie liściastej są korzystniejsze dla zdrowia niż herbata zapakowana w ekspresowe saszetki czy granulowana, które niestety pochodzą ze skruszonych odpadków lub starych liści. Najzdrowszą formą naparu jest herbata zielona, przygotowana z całych liści świeżej herbaty, zalana zagotowaną wodą źródlaną o temperaturze ok. 80 st. C. Dla własnego zdrowia lepiej ograniczyć spożywanie do minimum tanich herbat, gdyż nadmiar fluoru nie zostanie wydalony, ale zgromadzony w organizmie. Warto z kolei zainteresować się jakie rodzaje herbatek ziołowych czy kwiatowych oferuje nam sklep blisko domu.